Nieuwsbrief contractenrecht oktober 2015 - jpj consult bedrijfsjuridische diensten

Per 1 juli 2015 is de Nederlandse Auteurswet gewijzigd en zijn dwingendrechtelijke bepalingen toegevoegd voor de relatie en overeenkomsten tussen de exploitant van auteursrechtelijk materiaal en de ontwikkelaar c.q. maker, die zijn/haar materiaal verkoopt aan de exploitant.

Korte inhoud en strekking wetswijziging

• De nieuwe bepalingen zijn toegevoegd om de positie van de maker/auteur van auteursrechtelijk beschermd materiaal (denk o.m. aan tekst, beeldmateriaal) te versterken ten opzichte van de exploitant, die dat materiaal heeft ingekocht.
• Het gaat om in de wet opgenomen dwingendrechtelijke bepalingen, waarvan partijen in hun onderlinge afspraken niet kunnen afwijken!
• De nieuwe wettelijke bepalingen hebben onder meer betrekking op de verplichting om exclusieve licenties/gebruiksrechten die worden afgesproken schriftelijk vast te leggen als bewijs van de afspraken (P.S.: tot op heden gold dit slechts voor situaties waarbij afspraken werden gemaakt omtrent de (eigendom)overdracht van de (auteurs)rechten aan de exploitant),
• Er is een wettelijk recht op een billijke vergoeding voor elke exploitatie door de exploitant
• Daarnaast is er een wettelijke recht op een aanvullende vergoeding als de exploitant nieuwe vormen van exploitatie gaat ontwikkelen, die op het moment van het maken van de afspraken met de auteur nog niet bekend waren. (vergoeding niet voorziene exploitatie)
• Tevens is er sprake van een wettelijk recht op een aanvullende vergoeding als de exploitant op enig moment aanzienlijk veel meer omzet genereert met het auteursrechtelijke materiaal, dan bij aanvang van de afspraak werd voorzien. (zog. bestsellers- bepaling)
• Ook krijgt de maker/auteur het recht om de bestaande overeenkomst met de exploitant te beëindigen, indien de exploitant niet binnen redelijke termijn gebruikmaakt van het auteursrechtelijk beschermde materiaal.(sanctie passief gedrag exploitant)
• Tenslotte is in de wet opgenomen een bepaling die het mogelijk maakt dat de maker bestaande afspraken kan laten ontbinden c.q. vernietigen als er sprake is van onredelijk bezwarende bedingen in de afspraken tussen exploitant en auteur.(optreden tegen onredelijke afspraken in contract)

Voor welke situaties is deze nieuwe wetgeving relevant? En wanneer niet?

• Met de nieuwe (dwingendrechtelijke) bepalingen in de wet moeten exploitanten van auteursrechtelijk beschermd materiaal rekening houden, die dit auteursrechtelijk beschermd materiaal inkopen van makers van dit materiaal. Denk aan uitgevers en aanbieders van diensten, die gebruik maken van freelancers, die als toeleveranciers materiaal ontwikkelen en aanleveren, dat onderdeel uit gaat maken van het product- c.q. dienstenaanbod
• Bij makers/auteurs kun je onder meer denken aan personen die content aanleveren in de vorm van tekst of beeldmateriaal, maar ook bijvoorbeeld aan uitvoerend kunstenaars (acteurs, musici en zangers) die afspraken maken met de producent van culturele of entertainmentexploitaties.
• PS: De nieuwe regels hebben geen toepassing als het gaat om het zogenaamde werkgeversauteursrecht, waarbij een werkgever het auteursrecht geacht wordt volgens de wet te verkrijgen voor materiaal dat auteursrechtelijk beschermd is, maar ontwikkeld is door eigen medewerkers/werknemers van desbetreffende werkgever.
• PS: het nieuwe recht is alleen van toepassing op afspraken met toeleveranciers/auteurs,die handelen als natuurlijk persoon en niet via een B.V. of andere rechtspersoon.
• PS: Het moet gaan om exploitanten die het auteursrechtelijk materiaal commercieel inzetten en niet slechts het materiaal inkopen voor intern gebruik.

Aandachtspunten.
Gezien de aard van de nieuwe wetgeving is het verstandig bij het maken van afspraken rekening te houden met het volgende:

1. Leg de afspraken vast in een overeenkomst;
2. Schenk aandacht in de overeenkomst aan een uitgewerkte beschrijving van de verschillende vormen en wijzen van exploitatie van het ingekochte materiaal (zowel actuele en mogelijk toekomstige vormen);
3. Ben voorzichtig met het heel algemeen formuleren in de trant van ‘ exploitant verkrijgt een gebruiksrecht op alle denkbare huidige en toekomstige vormen van exploitatie van het materiaal tegen een finale vergoeding ineens van € XX”;
4. Bij dergelijke formuleringen loopt de exploitant nl. het risico dat de auteur gemaakte afspraken met de wet in de hand ter discussie kan stellen;
5. In dat kader en ook met het oog op de rechten van de maker op aanvullende vergoedingen in bepaalde situaties (( zie ook hierboven onder kopje “Korte inhoud en strekking wetswijziging)) lijkt het in het algemeen verstandiger om de financiële afspraken genuanceerd te maken en bijv. te baseren op royalty’s, gebaseerd om de gerealiseerde omzet, in plaats van op vergoedingen ineens als afkoop voor totaal gebruik.

NB: Doorlevering van materiaal door exploitant aan derde

• Denk eraan als exploitant van auteursrechtelijk materiaal, die gebruiksrechten wil verstrekken op het ingekochte materiaal aan een derde partij, dat de oorspronkelijke auteur/maker deze derde partij in principe ook kan aanspreken in bepaalde gevallen (situaties waarin sprake is van onvoldoende exploitatie, recht op aanvullende vergoeding, voor de wijze van exploitatie van het materiaal die op het moment van het sluiten van de initiële overeenkomst nog onbekend was).

Hoe omgaan met bestaande afspraken?
Het nieuwe recht is niet van toepassing op contractuele afspraken die zijn gesloten voordat de nieuwe wetgeving in werking is getreden (1 juli 2015). Echter: de nieuwe regelgeving op het punt van mogelijkheden op ontbinding en het vernietigen van bepaalde onredelijke bepalingen, zijn echter ook van toepassing op reeds bestaande contracten.

Conclusie/advies
Al met al is de impact van de nieuwe wetgeving voor de huidige praktijk nog niet geheel helder, omdat bestaande afspraken in principe gerespecteerd worden. Wel lijkt het verstandig om bestaande en nieuw te maken afspraken met auteurs/freelancers met betrekking tot materiaal dat door de exploitant commercieel wordt ingezet in de exploitatie, te beoordelen en misschien te heroverwegen, dan wel anders in te richten.

Dit klemt temeer nu de nieuwe wet wel meteen de mogelijkheid geeft om bestaande afspraken wegens onredelijk bezwarende bedingen te (laten) ontbinden of vernietigen Bestaande en nieuwe afspraken tussen exploitanten enerzijds en (auteur/maker) (= natuurlijkepersonen) anderzijds met betrekking tot ontwikkeld, auteursrechtelijk beschermd materiaal ten behoeve van de exploitatie door de exploitant, kunnen eenvoudig gescreend worden door JPJ Consult.

Contact kunt u desgewenst opnemen met: mr. Jop de Groen (06-295 120 19).