Tip 5 - Het commerciële contract - 'Looptijd en beëindiging'
"Kan ik van het contract af?" Of: "Kan ik mijn klant houden aan het contract?" Dergelijke vragen zijn de vragen, die zeker in de top 3 staan bij ondernemers wanneer ze een juridisch adviseur of advocaat inschakelen. Onderstaand het kader, de aandachtspunten en de do's and don'ts
- De looptijd van een commerciële overeenkomst wordt vaak bepaald op basis van afstemming en onderhandeling tussen partijen. Met name: hoe langer de looptijd, hoe beter de prijs, die bedongen kan worden. Er zijn echter ook andere overwegingen , die een rol (dienen te) spelen
- Een leverancier wil graag omzetzekerheid en dus een lange looptijd van de overeenkomst, terwijl de afnemer vaak flexibel wil zijn en een korte looptijd wenst, dan wel juist afname-zekerheid met lange looptijd wenst, maar met de mogelijkheid om tussentijds te beëindigen. Hier een aantal aandachtspunten en overwegingen waarmee in de praktijk rekening kan worden gehouden
- Een commerciële overeenkomst kan zowel voor bepaalde tijd als voor onbepaalde tijd worden aangegaan. Bepaalde tijd biedt in beginsel zekerheid omtrent de duur van decontractuele relatie, terwijl een overeenkomst voor onbepaalde tijd flexibiliteit biedt voor de partij die op enig moment in de toekomst van het contract af wil.
- In beginsel kan een overeenkomst voor onbepaalde tijd worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn. De opzegtermijn kan bepaald worden door een contractuele afspraak, de wet (denk bijv. aan overeenkomst van opdracht) dan wel bij gebreke daarvan een redelijke opzegtermijn, afhankelijk van de aard en duur van de contractuele relatie. (redelijkheid en billijkheid- eisen)
- In bepaalde bijzondere, contractuele verhoudingen kan een 'zwaarwegende grond' voor de opzegging vereist kan zijn. Of hiervan sprake is, wordt bepaald door de concrete omstandigheden van het geval, waarbij onder meer gedacht kan worden aan de situatie waarbij de partij die wordt opgezegd, in bijzondere mate afhankelijk is van de continuering van de overeenkomst. In de reguliere commerciële relaties, waar de marktwerking goed is, zal dat veelal niet het geval zijn, zeker indien de opzeggende partij bereid is om een redelijke opzegtermijn in acht te nemen.
- Hoewel uitzondering in de commerciële praktijk kan in bijzondere gevallen een bepaalde vergoeding aan de orde kan zijn voor de opgezegde partij. Te denken valt bijv. als vergoedingsgrond aan: een compensatie voor de gedane investeringen, die nodig waren om de contractuele relatie goed uit te voeren en die als gevolg van de beëindiging door middel van de opzegging niet verdiend kunnen worden.
- In het algemeen is het sterk aan te raden om in een commerciële overeenkomst goed na te denken over looptijd en beëindigingsmogelijkheden, inclusief de opzegtermijn en niet alleen prijs overwegingen een rol te laten spelen.
- Aandachtspunt voor de situatie waarbij een overeenkomst voor een bepaalde termijn is aangegaan, is het gegeven dat tijdig voorafgaand aan het einde van de looptijd aandacht moet worden besteed aan het al dan niet continueren van de bestaande contractuele relatie en de voorwaarden waaronder deze gecontinueerd kunnen c.q. zullen worden. De meest belanghebbende bij de betreffende contractuele relatie dient bij voorkeur een clausule te laten opnemen, waarbij een bepaalde optie op verlenging aan de orde is, zodat bepaalde zekerheid omtrent continuering voor deze partij bepaald kan worden.
- Een potentieel nadeel voor een bepaaldetijdcontract is het gegeven dat in beginsel dit bepaaldetijdcontract niet tussentijds kan worden opgezegd. Als er overwegingen en gronden zijn om dit in bijzondere gevallen wel mogelijk te maken, dient dit specifiek in de overeenkomst te worden opgenomen en benoemd.
- In het algemeen is het goed om een tussentijds opzegbeding op te nemen in geval van bijzondere situaties, zoals faillissement en surseance van betaling. Ook ziet men in commerciële contracten vaak een bepaling die het mogelijk maakt voor de ene contractant de overeenkomst te beëindigen, indien de andere contractant in andere handen overgaat en commerciële belangen daardoor in het gedrang komen (de zogenaamde change of control bepaling).Uiteraard zijn ook in specifieke gevallen ook andere gronden te bedenken, die opgenomen kunnen worden.
- Conclusie: er zijn in reguliere, commerciële contractsrelaties vrijwel onbegrensde mogelijkheden om varianten in clausules op te nemen en uit te onderhandelen, als het gaat om looptijd en beëindigingsmogelijkheden van een commercieel contract. (let op: bij BtC relaties zijn er wettelijke beperkingen op de contractsvrijheid ten gunste van de consument als afnemer)
Het onderwerp duur en beëindiging is een van de paar echte “topics” van een commercieel contract en van groot belang in de praktijk van alle dag.
Nadere informatie: JPJ Consult bedrijfsjuridische diensten